Οικιακή Κομποστοποίηση

image_print

kompostopoiisi-01Από τον Μαϊο του 2010 ξεκίνησε και στον Δήμο Καρδίτσας πιλοτικά, το πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης, με τη διανομή συνολικά 85 κάδων (α’ φάση Μάϊος 2010 – διανομή 50 κάδων, β’ φάση Δεκέμβριος 2010 – διανομή 35 κάδων) με στόχο την ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης των Καρδιτσιωτών. Η υπεύθυνη προγράμματος οικιακής κοσμποστοποίησης – υπάλληλος της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Αμαξοστασίου του Δήμου Καρδίτσας κ. Μαρίνα Δουλγεράκη Τεχνολόγος Γεωπόνος, αναφέρεται αναλυτικά στο πρόγραμμα, προσπαθώντας να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερους συνδημότες μας σε θέματα οικολογικής συνείδησης.

Η κ. Δουλγεράκη αναλυτικά λοιπόν αναφέρει:

Το πιλοτικό πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης στο Δήμο Καρδίτσας συνεχίζεται και περνάει σε β’ φάση, όπου δόθηκαν 35 επιπλέον κάδοι (α’ φάση 50 κάδοι) κατόπιν διαδικασίας αιτήσεων των Δημοτών. Το πρόγραμμα υλοποιείται με αρκετό ενδιαφέρον από τους Δημότες, οι οποίοι συνεχώς ενημερώνονται από τηλεφωνική επικοινωνία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και επισκέψεις στους περιβάλλον χώρους τους όπου είναι τοποθετημένοι οι κάδοι, έτσι ώστε να ενημερώνονται για το στάδιο που βρίσκεται το μείγμα τους, εάν χρειάζεται κάποιου είδους επέμβαση όπως να προσθέσουν περισσότερα υλικά κάποιας ομάδας είτε για να λύσουμε κάποια εντομολογικά ζητήματα και γενικά για οτιδήποτε προκύψει που αφορά το θέμα της κομποστοποίησης. Υπάρχει και μια άλλη ομάδα Δημοτών οι οποίοι πραγματοποιούν στα νοικοκυριά τους εναλλακτική μορφή οικιακής κομποστοποίησης χωρίς κάδους, οι οποίοι ενδιαφέρονται για γενική ενημέρωση και επίλυση προβλημάτων που τυχόν προκύπτουν. Η διεύθυνση Περιβάλλοντος & Αμαξοστασίου μέσω του αρμόδιου υπαλλήλου είναι διαθέσιμη πάντα για ενημέρωση κάθε Δημότη σε ολόκληρο το φάσμα του Δήμου. Τα τηλέφωνα στα οποία μπορούν να ενημερωθούν οι συμπολίτες μας είναι: Διεύθυνση Περιβάλλοντος & Αμαξοστασίου του Δήμου Καρδίτσας 24410-21463. Εύχομαι σε όλους τους δημότες καλή επιτυχία στην οικολογική τους προσπάθεια!

Τι είναι το κόμποστ;

Το κόμποστ είναι μερικώς αποσυντεθειμένη ύλη.

Προέρχεται από τα φυτικά υπολείμματα του κήπου και της κουζίνας μας τα οποία η ίδια η φύση μετατρέπει σε ένα πλούσιο φυτόχωμα που χρησιμεύει για λίπασμα και βελτιωτικό εδάφους. Είναι αγνό, καθαρό και φυσικό.

Γιατί είναι ωφέλιμο;

Ωφελεί το περιβάλλον-εξοικονομεί ενέργεια

Εξοικονομεί χρήματα

Βελτιώνει τον κήπο και τα φυτά

Το κόμποστ είναι φυσική οργανική ουσία η οποία επιστρέφοντας στο έδαφος το κάνει πιο εύφορο.

Σωστό χώμα → Υγιή φυτά → καθαρός αέρας

Πως γίνεται;

Η κομποστοποίηση ακολουθεί τον βιολογικό κύκλο της Γης: ανάπτυξη και φθορά. Τα κλαδέματα του κήπου και τα φυτικά kompostopoiisi-02υπολείμματα από τις τροφές μας που αποτελούν τον σωρό του κόμποστ γίνεται η τροφή για μικροοργανισμούς, μύκητες, βακτήρια, έντομα και ζωύφια τα οποία χρησιμοποιούν τον Άνθρακα (C) από τα ξερά φυτά για την ανάπτυξη τους. Ο άνθρακας οξειδώνεται μετατρεπόμενος σε διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2) με αποτέλεσμα  να μειώνεται η μάζα και να εκλύεται θερμότητα κατά την διάρκεια της κομποστοποίησης. Το άζωτο (Ν) είναι το βασικό συστατικό για τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών. Με αυτό τον τρόπο ανακυκλώνουν στον δικό τους οργανισμό τα θρεπτικά συστατικά από τα φυτά που αποσυντίθενται και τα επιστρέφουν με το κόμποστ πίσω στο έδαφος.

Από τι αποτελείται ο σωρός;

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΤΕ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΗΤΑΝ ΚΑΠΟΤΕ ΦΥΤΟ

«Πράσινα» και «καφέ»

Οι μικροοργανισμοί, δηλαδή οι παράγοντες που θα εκτελέσουν την βιολογική διεργασία, χρειάζονται άνθρακα(C) για να τραφούν, ενώ το άζωτο (Ν) τους παρέχει τις πρωτεΐνες για να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιασθούν . Για αυτό πρέπει να τους δώσουμε την σωστή τροφή στην σωστή αναλογία.

Ν:«Τα πράσινα» ή πηγές ενέργειας παρέχουν το άζωτο. Εμπεριέχουν υψηλά ποσοστά υγρασίας και αποσυντίθενται γρηγορότερα.
(πράσινα φύλλα, φυτικά υπολείμματα κουζίνας, χόρτο κλπ. )

C: «Τα καφέ»ή δημιουργοί όγκου είναι οι φορείς του άνθρακα. Είναι ξηρά, εμπεριέχουν χαμηλό ποσοστό υγρασίας και αποσυντίθενται αργά.
(ξερά φύλλα, κομμένα ή θρυμματισμένα κλαδιά, πριονίδι, χαρτί κλπ.)

Για να αναπτυχθούν γρήγορα τα βακτηρίδια και να θερμανθεί ο σωρός, ένδειξη ότι άρχισε η κομποστοποίηση , πρέπει να έχουμε τη σωστή ισορροπία «πράσινων» και «καφέ». Σε όγκο μια καλή αναλογία για την ταχεία κομποστοποίηση είναι 3 μέρη «καφέ» προς 1«πράσινα».

ΠΡΑΣΙΝΑ ΚΑΦΕ
Υπολείμματα από λαχανικά (ωμά ή βρασμένα ΟΧΙ μαγειρεμένα / λάδια / ξύδια) Πράσινα φύλλα

Μαραμένα λουλούδια

Υπολείμματα από καφέ και φίλτρο

Φύλλα τσαγιού και φακελάκια

Υπολείμματα από φρούτα

Πολτό από χυμούς

Κοπριά (μικρή ποσότητα ΜΟΝΟ από φυτοφάγα ζώα)

Ξερά φύλλαΚομμένα κλαδιά (μικρά κομμάτια)

Πριονίδι, Ροκανίδι (από ξύλο μη εμποτισμένο)

Άχυρο

Χαρτί (Θήκες αυγών, κύλινδρος ρολού τουαλέτας και κουζίνας, σακκούλες μανάβη, χαρτοκιβώτια τεμαχισμένα όλα σε περιορισμένες ποσότητες)

Τσόφλια αυγού (Θρυμματισμένα)

Και ένας πίνακας υλικών που επιτρέπονται ή απαγορεύονται:

NAI OXI
Φλούδια από φρούτα και λαχανικά (τεμαχισμένα)

Φλούδια εσπεριδοειδών (λεμόνια , πορτοκάλια, μανταρίνια όχι μεγάλες ποσότητες μαζί, τα κρατάμε δίπλα και τα τοποθετούμε σταδιακά διότι αυξάνουν την οξύτητα του μείγματος  )

Υπολείμματα από σαλάτες αφού ξεπλυθούν και στραγγιστούν

Φυτικά υπολείμματα όπως ξερά φύλλα, βλαστοί , κλαδιά, γκαζόν κλπ.

Καπνός

Φλούδια ξηρών καρπών (σπασμένα)

Κουκούτσια ελιών

Στάχτη από τζάκι (συνιστάται να προστίθεται στο κομμένο γκαζόν  γιατί απορροφάει την υπερβολική υγρασία)

Τσουκνίδα πριν βγάλει σπόρους (εξαιρετική πηγή αζώτου)

Χώμα που δε χρησιμοποιείται (σε μικρές ποσότητες διότι επιβραδύνει την αποσύνθεση)

Δημητριακά

Φύκια

Πριονίδι (Εξαιρετική πηγή άνθρακα C)

Υπολείμματα βοτάνων από ροφήματα και κατακάθια καφέ (όλων των ειδών) και φίλτρα

Τσόφλια αυγών (θρυμματισμένα, Εξαιρετική πηγή ασβεστίου Ca )

Φύλλα ευκαλύπτου (είναι τοξικά) Φύλλα συκιάς

Πευκοβελόνες (μέχρι ποσοστό 10% δεν βλάπτει)

Νοβοπάν

Χαρτί με χρώμα ή μελάνι

Κρέας και ζωικά προϊόντα γενικώς

Λάδι

Γαλακτοκομικά

Πλαστικά

Μέταλλα

Χημικά (ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα κλπ.)

Περιττώματα σκύλων

Άρρωστα φύλλα ή φυτά και ζιζάνια

Να μην ξεχνάτε:

Πως σχηματίζουμε το σωρό;

Όποιοι έχουν μεγάλο κήπο επιλέγουν ένα χώρο σχετικά σκιερό το καλοκαίρι  διότι αναπτύσσονται υψηλές θερμοκρασίες μη επιθυμητές αλλά προφυλαμένο από τον βοριά , προσήλιο το χειμώνα και ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Καρδίτσα όπου το χειμώνα επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες.

Πώς να φτιάξετε το σωρό και Πώς να ανακατέψετε το σωρό

  1.  Μαζέψτε τα οργανικά υπολείμματα της κουζίνας πράσινα που περιγράψαμε παραπάνω σε ένα μικρό κάδο. Τεμαχίστε τα μεγάλα και ογκώδη υλικά σε μικρότερα κομμάτια ούτως ώστε να αναπτυχθούν περισσότεροι μικροοργανισμοί και να επιταχυνθεί η διαδικασία.
  2. Αναμείξτε με ξερά φύλλα , κομμένα κλαδάκια κλπ.  καφέ και αυτά τεμαχισμένα σε αναλογία 3 καφέ προς 1 πράσινα, τοποθετήστε το μίγμα στον κάδο και ανακατέψτε καλά με ένα φτυάρι ή με μια τσουγκράνα.
  3. Ελέγξτε την υγρασία του σωρού. Το μίγμα πρέπει να είναι τόσο υγρό ώστε να μην στάζει, όπως ένα καλά στιμμένο σφουγγάρι. Αν είναι πολύ υγρό προσθέστε καφέ ώστε να απορροφήσουν την υγρασία. Αν είναι ξηρό ψεκάστε με νερό.
  4.  Κάθε 6 με 8 μέρες ανακατέψτε το σωρό σας για να ελέγξετε την υγρασία. Έτσι επιτυγχάνεται ο σωστός αερισμός και η ανάμειξη του υλικού από τις άκρες στο κέντρο όπου η θερμοκρασία είναι υψηλότερη. Όχι όμως συχνότερα, διότι διακόπτεται η διαδικασία.

Πώς να επιτυγχάνετε την αποσύνθεση

Οι σημαντικότεροι παράμετροι είναι οι εξής:

Έτοιμο κόμποστ!

Η διαδικασία που περιγράψαμε χρειάζεται περίπου 4-6 μήνες .Αν οι παρεμβάσεις σας είναι σπανιότερες , τότε η διαδικασία θα διαρκέσει περισσότερο. Το έτοιμο κόμποστ έχει σκούρο χρώμα , Θρυμματίζεται εύκολα , έχει μια ευχάριστη μυρωδιά νωπού χώματος και δεν αναγνωρίζεται κανένα από τα αρχικά του συστατικά. Αν χρησιμοποιηθεί για φύτευση σπόρων ή νεαρών φυτών χωρίς να αναμειχθεί με απλό χώμα κήπου, πρέπει να έχει ωριμάσει για τουλάχιστον 4-6 μήνες.

Το ώριμο κόμποστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον κήπο ή στις γλάστρες οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Δεν υπάρχει κίνδυνος η δόση να είναι υπερβολική διότι τα θρεπτικά συστατικά απελευθερώνονται σιγά-σιγά στο έδαφος.

Αν το κόμποστ δεν έχει πλήρως ωριμάσει μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εδαφοκάλυψη (mulch) στον κήπο ή στις γλάστρες. Είναι πολύ ωφέλιμο για τα φυτά διότι τα προστατεύει από το κρύο το χειμώνα και τη ζέστη το καλοκαίρι, διατηρεί το χώμα υγρό και εμποδίζει την ανάπτυξη των παρασίτων. Αλλά προσέξετε να μην έρθει σε επαφή με τις ρίζες, σπόρους και τα νέα φυτά.

Το ώριμο κόμποστ πρέπει να χρησιμοποιείται σύντομα διότι ενόσω παραμένει εκτεθειμένο χάνει σιγά-σιγά άζωτο. Μην το αφήνετε εκτεθειμένο αλλά προστατέψτε το από τον ήλιο και την βροχή.
Μπορεί επίσης να χρησιμεύσει σαν μαγιά για τον σωρό που θα φτιάξετε την επόμενη χρονιά λόγω των μικροοργανισμών που περιέχει.

Και ο κύκλος της ζωής συνεχίζεται…

Που και πώς χρησιμοποιείται;

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΔΗΜΟΤΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΔΟ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Κόμποστ από φύλλα

Μαζέψτε τα ξερά φθινοπωρινά φύλλα , αναμείξτε τα με λίγο κομμένο γκαζόν και πράσινα από τον κήπο σας. Αν είναι στεγνά βρέξτε τα και αφήστε τα σε μέρος του κήπου και αυτά κάποτε θα ξαναγίνουν τροφή για τα φυτά σας.

Μπορείτε επίσης να αφήνετε μια ποσότητα φύλλων γύρω από τα δέντρα σας ή τα φυτά σας ώστε να ενσωματωθούν επιτόπου στο έδαφος (επιφανειακή κομποστοποίηση).Τον χειμώνα προστατεύουν τις ρίζες από τον παγετό και το καλοκαίρι μειώνουν την θερμοκρασία του εδάφους και διατηρούν καλύτερα την υγρασία.

Κόμποστ σε σάκους απορριμμάτων

Αν δεν έχετε μεγάλες ποσότητες φύλλων , μπορείτε να βάλετε όσα έχετε σε ένα μεγάλο μαύρο σάκο απορριμμάτων αφού τα βρέξετε (Θυμηθείτε το στιμένο σφουγγάρι ) και να τον δέσετε. Καλό είναι να προσθέσετε λίγο χώμα και κάποιο οργανικό λίπασμα (όπως κοπριά, κόμποστ) ώστε να επιτύχετε την κομποστοποίηση. Την άνοιξη το κόμποστ θα είναι έτοιμο! Αντί τα φύλλα να πάρουν την γνωστή οδό της χωματερής, στην ίδια «συσκευασία» αποδεικνύονται ευεργετικά για τον κήπο.

Κομμένο χόρτο

Το χόρτο, πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ σαν συστατικό του κόμποστ διότι μπορεί να μετατραπεί σε γλοιώδη μάζα. Σε μετρημένες ποσότητες όμως (όχι παραπάνω από το 1/3 του σωρού) αποτελεί πράσινο υλικό για τον σωρό διότι αποσυντίθεται γρήγορα.

Μπορούμε να αφήσουμε τμήμα του κομμένου χόρτου επάνω στο ίδιο το γκαζόν διότι περιέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Σε 7-14 μέρες αφομοιώνεται με το έδαφος και χρησιμεύει σαν πρώτης τάξεως λίπασμα πλούσιο σε άζωτο διατηρώντας το γκαζόν σας πράσινο και υγιές.

Συμπέρασμα : Μη πετάτε υπολείμματα του κήπου σας και της κουζίνας (ότι προαναφέραμε). Είναι ένας θησαυρός που δεν πρέπει να πάει χαμένος. Κάτι ξέρει η φύση που ρίχνει τα φύλλα κάτω από τα δέντρα. Τα δάση αυτολιπαίνονται με φυσικό τρόπο!

ΑΠΟΡΙΕΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΙΤΙΑ ΛΥΣΗ
Δυσοσμία Υπερβολική υγρασία Έλλειψη οξυγόνου Αναδεύστε τον σωρό και προσθέστε ξερά και πορώδη υλικ (καφέ) Αναδεύστε το σωρό
Ο σωρός δεν θερμαίνεται Υπερβολικά μικρός Έλλειψη υγρασίας
Ελλιπής αερισμός
Έλλειψη αζώτου
Μεγαλώστε το σωρό Προσθέστε νερό αναδευόντας τον σωρό
Αναδεύστε το σωρό
Προσθέστε πηγές αζώτου όπως φρέσκο χόρτο κλπ. (πράσινα)
Ο σωρός είναι υπερβολικά ζεστός Σωρός υπερβολικά μεγάλος Έλλειψη αέρος Μικρύνετε το σωρό Αναδεύστε το σωρό
Μυγάκια Φυσιολογικό Είναι απολύτως αβλαβή
Σκουλήκια Φυσιολογικό Βασικοί συντελεστές της κομποστοποίησης

Χρήση του Bio-Actor Κάδου κομποστοποίησης κήπου που δόθηκε στη β’ φάση του πιλοτικού προγράμματος της οικιακής κομποστοποίησης από το Δήμο Καρδίτσας

Η κατασκευή του κομποστοποιητή με την χρήση των δακτυλίων δίνει την δυνατότητα της μεταβολής του όγκου του κομποστοποιητή, ανάλογα με τις ανάγκες σας. Ως επί των πλείστων χρησιμοποιούνται πέντε (5) δακτύλιοι στην κατασκευή του κομποστοποιητή, που προσφέρει χωρητικότητα 360 λίτρων περίπου.

Όταν ο όγκος αυτός γεμίσει, μετά την πάροδο περίπου 6 μηνών, μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα νέο σωρό, αφήνοντας το κομπόστ στον προηγούμενο κάδο να «χωνευτεί». Με την πάροδο του χρόνου και όσο το «χωνεμένο» κομπόστ θα μειώνει τον όγκο του,μπορούμε να αφαιρούμε επιπλέον δακτυλίους και να τους τοποθετούμε στη νέα σωρό.

Είναι ωστόσο απαραίτητο να καλύψουμε την παλαιά σωρό με κάποιο πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι, έτσι ώστε να την προστατέψουμε από βροχή, υγρασία αλλά και ξηρασία. Μετά από 4 έως 6 μήνες μπορούμε να αποκρίνουμε το έτοιμο κομπόστ. Αφαιρούμε όλους τους δακτυλίους και ανακατεύουμε καλά το κομπόστ με ένα φτυάρι ώστε να γίνει ομοιόμορφο.

Τα υπολείμματα που τυχόν διακρίνονται μπορούν να τοποθετηθούν και πάλι στον καινούριο κάδο με το νέο σωρό. Κατά τη δημιουργία της σωρού ξεκινήστε με ένα στρώμα 10cm από χονδροκομμένα οργανικά απορρίμματα, στη συνέχεια με ένα στρώμα από λεπτοκομμένα φύλλα ή «πράσινα» απορρίμματα και στη συνέχεια προσπαθήστε να διατηρήσετε την αναλογία που προαναφέραμε.

Γιώργος Βασιλόπουλος: «Η οικολογία είναι τρόπος ζωής»

Μεταξύ των 85 συμπολιτών μας που έχουν πάρει από τον Δήμο Καρδίτσας έναν κάδο οικιακής κομποστοποίησης, είναι και ο καθηγητής Πληροφορικής κ. Γιώργος Βασιλόπουλος. Ο κ. Βασιλόπουλος αναφέρει ότι γι’αυτόν η οικολογία δεν είναι φιλοσοφία, αλλά τρόπος ζωής, και σημειώνει: «Κάνω ότι μπορώ για να μειώσω τόσο εγώ όσο και η οικογένειά μου το προσωπικό μας οικολογικό αποτύπωμα. Με απλές κινήσεις που για μας πλέον είναι καθημερινή συνήθεια, kompostopoiisi-04ανακυκλώνουμε τα οικιακά μας απορρίμματα και κομποστοποιούμε όσα μπορούν να μπουν σ’αυτή τη διαδικασία. Από τον Μάϊο λοιπόν έχουμε ξεκινήσει το πρόγραμμα, το οποίο θα ξεκινούσαμε είτε χρειαζόταν να αγοράσουμε οι ίδιοι τον κάδο, είτε όχι. Εκεί ρίχνουμε όλα τα υπολείμματα τροφίμων που δεν είναι ζωικά. Δηλαδή φλούδες από φρούτα ή λαχανικά, τσόφλια από αυγά, ξερά φύλλα και κλαδιά από τον κήπο, ακόμη και τα υπολείμματα από τον καφέ φίλτρου. Συνολικά μπαίνει στον κάδο κομποστοποίησης το μεγαλύτερο ποσοστό των απορριμμάτων που παράγουμε στο σπίτι και έτσι μειώνεται σημαντικά ο όγκος των σκουπιδιών που πετάμε στον κάδο του δήμου. Τα οφέλη, είναι πολλαπλά και για το περιβάλλον και για την καθημερινότητα της οικογενείας μου και μάλιστα και τα ανήλικα παιδιά μου έχουν μπει από τώρα σ’αυτή τη διαδικασία». Τελειώνοντας, ο κ. Βασιλόπουλος προτρέπει όλους τους Καρδιτσιώτες να συμμετάσχουν σ’αυτή τη διαδικασία και κλείνει λέγοντας: «για να αλλάξουν τα πράγματα πρέπει ο καθένας να υιοθετεί συνήθειες στην καθημερινότητά του και όχι να αλλάξει το κλίμα»