Λουκάς Βενετούλιας: Πολιτική και Μεταφυσική Διάσταση στο εικαστικό του έργο

Η Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού & Αθλητισμού Καρδίτσας (Δ.Ο.Π.Α.Κ.) παρουσιάζει την έκθεση: Λουκάς Βενετούλιας (1930 – 1984): Πολιτική και Μεταφυσική Διάσταση στο εικαστικό του έργο. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή, 2 Μαρτίου 2018, στις 8:00 μ.μ.

Ο Λουκάς Βενετούλιας πήρε τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής από τον Ν. Γ. Πεντζίκη. Κατόπιν σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών με δασκάλους τον Γ. Μόραλη και τον Σπ. Παπαλουκά, αφού εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Ιατρική. Έζησε στην Θεσσαλονίκη, όπου παράλληλα με την καλλιτεχνική του σταδιοδρομία, δίδαξε ελεύθερο σχέδιο στο τμήμα αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. και ιστορία της τέχνης και σκηνογραφία σε ιδιωτική σχολή θεάτρου – κινηματογράφου. Έκανε σκηνικά και κοστούμια για το θέατρο.

Η επιμέλεια της έκθεσης έγινε από την Δρ. Στέλλα Μουζακιώτου, Ιστορικό Τέχνης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ Αθήνας, η οποία αναφέρει σχετικά:

Η καλλιτεχνική εμπειρία του Λουκά Βενετούλια είναι βαθιά συνυφασμένη με την απεικόνιση των σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον στο οποίο ζει. Έχει την ικανότητα να αγγίζει τις βαθύτερες και πιο κρυφές ευαισθησίες μας με το να εκφράζει με απροκάλυπτη αμεσότητα την ιδιότυπη τραγωδία του σύγχρονου ατόμου σε ένα περιβάλλον που εξωτερικά έμοιαζε “νικηφόρο”. Η εικαστική πράξη του είναι δραστική και ενίοτε ακραία, αφού μας παρέχει τα μέσα για να κατανοήσουμε το μείγμα οδύνης, άγχους, επιθυμίας, απόγνωσης, απομόνωσης και νοσταλγίας που κρύβει η εποχή μας και που αποτελεί την “πρώτη ύλη” της Τέχνης του. Πρόκειται για ένα περιβάλλον που μοιάζει να κυριαρχεί και να καθορίζει τις δραστηριότητες των ανθρώπων, γι’ αυτό ο δημιουργός επιλέγει να αποτυπώσει εικαστικά τη δραματική αδυναμία της ανθρώπινης φύσης με τρόπο τόσο συμπαγή, διεισδυτικό και ειλικρινή, ώστε να μετουσιώνει το νόημα της ύπαρξης σε μια ενυπάρχουσα, ανησυχητική πραγματικότητα.

O τόπος του δημιουργού, η Θεσσαλονίκη, σε συνδυασμό με το φως που λούζει το αστικό της τοπίο, παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των ερεθισμάτων του. Συνακόλουθα, η παρατήρηση του χώρου και των ανθρώπων κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο του. Ως συνεχιστής της “ανθρωποκεντρικής παράδοσης” στη ζωγραφική, δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί αλλά και να εκφράσει την ιστορική μεταβολή που έζησε η χώρα μας στη δύνη πολιτικών γεγονότων, όπως η δικτατορία. Στα έργα της περιόδου (1968-75) αποτυπώνονται εικαστικά οι αγωνίες του, χρησιμοποιώντας ως γνώριμο δομικό στοιχείο τις φωτογραφικές μηχανές, οι οποίες κυριαρχούν στη σύνθεση, παρατηρούν και καταγράφουν τις δράσεις των ανθρώπων που μοιάζουν να μην αντιλαμβάνονται τον πραγματικό ρόλο και την επικινδυνότητά τους. Η ζωγραφική της περιόδου αυτής αποτελεί μια ανάγκη “ομολογίας”, όπως ο ίδιος αναφέρει. Οι ανθρώπινες μορφές που στα προγενέστερα έργα του συνδέονται άμεσα με το περιβάλλον και τους φυσικούς χώρους, τώρα υποχωρούν και στη θέση τους προβάλλουν φιγούρες αλλοιωμένες που αποπνέουν μια εξπρεσιονιστική ανησυχία και μοιάζουν να βιώνουν τη δική τους τραγωδία, το δικό τους αδιέξοδο. Η εναλλαγή άσπρου, μαύρου και γκρι υποδαυλίζει την ταραχή των μορφών, προκαλώντας μια άναρχη διάσπαση σε ασύνδετες μάζες, ενισχύοντας, ταυτόχρονα, την έντονη εκτόνωση μιας συναισθηματικής έξαρσης. Η πυρετώδης εικονογραφική εκτέλεση του ζωγράφου σε συνδυασμό με τα νεφελώδη σημεία σύγχυσης της μορφής αποτεφρώνουν τα οργανικά χαρακτηριστικά του φυσικού μοντέλου, χάνοντας την πραγματική του ιδιότητα και περνώντας στη σφαίρα του άχρονου, του μνημειακού. Τη σύγχυση της σκηνής επιτείνει η κυρίαρχη παρουσία της φωτογραφικής μηχανής που ίπταται σε ένα άυλο βάθρο, αναδεικνύοντας την απόλυτη επικράτηση και επιβολή της στη ζωή των πολιτών.

Έχοντας ως “πρωταγωνίστρια” και πάλι την αγαπημένη του Θεσσαλονίκη και κυρίως την πλατεία Βαρδαρίου, την οδό Δωδεκανήσου και την αρχή της Εγνατίας, με τις χαρακτηριστικές επιγραφές των καταστημάτων, επανέρχεται, μέσα από μια εύστοχη εικαστική γλώσσα «κριτικά ρεαλιστική», να αποδώσει την κυριαρχία των διαφημίσεων στο αστικό τοπίο της πόλης, όπου ο άνθρωπος, μια ασήμαντη μικρότητα πια, ένα “μεταφυσικό” ανδρείκελο, έχει αφομοιωθεί ολοκληρωτικά από το υβριδικό περιβάλλον του.

Ο Λουκάς Βενετούλιας πέθανε αναπάντεχα, στις 26 Αυγούστου 1984 στη Θεσσαλονίκη. Η εικαστική του “κληρονομιά” αποκαλύπτει την εικόνα ενός δημιουργού που καταφέρνει να συνδυάσει την “κραυγή αγωνίας” του απομονωμένου ανθρώπου μιας σύγχρονης μεγαλούπολης με την απόλυτη ομορφιά της ζωγραφικής. Με πρωταγωνιστή τον άνθρωπο, ή μάλλον την ευπάθειά του στο περιβάλλον που ζει, φιλοτεχνεί συνθέσεις στις οποίες υπερισχύει η ερμηνεία με βάση μια κριτική στάση που αποτυπώνει ξεκάθαρα τη δραματική δύναμη της ανθρώπινης παρουσίας ή απουσίας. Αυτή η ερμηνεία του νοήματος της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, που αναμειγνύεται με εκρηκτική ενέργεια και άφατη απόγνωση, είναι πολύ πιο αληθινή από κάθε άλλη ρεαλιστική απεικόνιση.

Η έκθεση αυτή αποτελεί μία δειγματοληπτική παρουσίαση αναδρομικού χαρακτήρα που σταχυολογεί τις θεματολογικές προτιμήσεις, στους πειραματισμούς ύφους και τις εφαρμογές σε διαφορετικά υλικά ενός σημαντικού έλληνα καλλιτέχνη. Τα 108 έργα που εκτίθενται, προέρχονται από πολλές ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές (Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία ΤΕΧΝΗ, Συλλογή Προσωπογραφιών Καθηγητών του Α.Π.Θ., Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα). Η έκθεση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα, όπου και παρουσιάστηκε στην πρώτη της μορφή, πριν ταξιδέψει και στην πόλη μας.

Για ξεναγήσεις σε σχολικές ομάδες είναι απαραίτητη η προηγούμενη συνεννόηση με την πινακοθήκη (τηλ.: 24410 79119 & 24410 79937 και email: pinakothiki@dimoskarditsas.gov.gr)

εγκαίνια: Παρασκευή 2. 3. 2018, 8:00 μ.μ.

διάρκεια: 2.3.2018 – 14.4.2018

ώρες λειτουργίας:
Τρίτη & Παρασκευή: 9 π.μ. – 1 μ.μ. & 5 μ.μ. – 8 μ.μ. (ή 6 μ.μ. – 9 μ.μ. θερινό)
Τετάρτη, Πέμπτη & Σάββατο: 8 π.μ. – 2 μ.μ.
Κυριακή & Δευτέρα: κλειστά