Τοπική Κοινότητα Προδρόμου

Ο Πρόδρομος (υψόμ. 103μ) απέχει από την Καρδίτσα 5 χλμ. . Αποτελεί τοπική κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Κάμπου. Στην περιοχή του οικισμού, οι κατά καιρούς ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα της νεολιθικής περιόδου και της πρώιμης εποχής χαλκού. Μνεία του οικισμού ως Κουρτέσι έχουμε πριν το 1300 μ.Χ. Περιλαμβάνεται, επίσης, στην τουρκική απογραφή του 1454-55. Ο ιστορικός Ι. Ν. του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην κορυφή του υψώματος (μαγούλα), δίπλα στο Κονάκι, κτίσθηκε το 1845. Πρόκειται για μία τρίκλιτη θολωτή βασιλική, με επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ωραίες τοιχογραφίες και επιμήκη στοά στη νότια πλευρά. Το διώροφο ανακαινισμένο Κονάκι με τον τριώροφο πύργο-παρατηρητήριο και τις δύο εισόδους του κατασκευάστηκε στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ως κατοικία του Οθωμανού Εκρέμ μπέη, ιδιοκτήτη του τσιφλικιού. Σήμερα ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού, είναι επισκέψιμο και στεγάζει υπηρεσίες της ΛΔ’ Εφορείας Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων.  


Αρχαιότητες

dk-prodromou-01Στον Πρόδρομο, μετά τις ανασκαφικές έρευνες του Γ. Χουρμουζιάδη κατά τη δεκαετία του 1970 σε τρεις γειτονικές προϊστορικές εγκαταστάσεις dk-prodromou-02(Πρόδρομος I, II, III), από τις οποίες η μία στο λόφο του Κονακιού και του Αγ. Ιωάννη του Πρόδρομου, γίνονται κατά διαστήματα σωστικές ανασκαφικές έρευνες.

Κατά το παρελθόν, κάτω από το δάπεδο οικίας της θέσης Πρόδρομος I αποκαλύφθηκαν δύο διαδοχικές αποθέσεις οστών ανθρώπινων κρανίων (ανακομιδή), ενώ σημαντικό εύρημα αποτελεί και η στέγη οικίας του Προδρόμου II, κατασκευασμένη από κορμούς και κλαδιά δέντρων δεμένα με ξύλινα καρφιά, η οποία έφερε εσωτερικά στηρίγματα πασσάλων. Στα ευρήματα συγκαταλέγονταν κεραμική μονόχρωμη, γραπτή και εγχάρακτη της αρχαιότερης νεολιθικής, εργαλεία από πυριτόλιθο, καθώς και σχηματοποιημένα και φυσιοκρατικά ειδώλια.

  dk-prodromou-03Τα τελευταία χρόνια, στον αγρό Μπαμπζέλη επί της εθνικής οδού Καρδίτσας – Αθηνών έγινε μικρής διάρκειας ανασκαφική έρευνα για τις ανάγκες ανέγερσης κτιριακής βιοτεχνικής εγκατάστασης. Μετά την αφαίρεση της επιφανειακής επίχωσης διαπιστώθηκαν διαταραχές ως το βάθος των 0,93 μ. με dk-prodromou-04καμένους πηλούς, καμένα όστρακα και δάπεδα επιχρισμένα (παλαμισμένα) με πηλό. Σ' αυτό το βάθος αλλά και στα 1,40 – 1,45 μ διαπιστώθηκε η ύπαρξη οπών από το μπήξιμο πασσάλων για οικήματα. Ανάμεσα δε στις οπές εντοπίστηκε εστία με έντονα τα στοιχεία καύσης.  

Τα οικήματα θα πρέπει να ήταν κατασκευασμένα με πασσάλους ξύλινους, πλιθιά και πηλό, καθώς βρέθηκαν αρκετά τεμάχια με αποτυπώματα των ξύλων. Η κεραμική ήταν μονόχρωμη, καθημερινής ως επί το πλείστον χρήσης, στιλβωμένη ή όχι. Υπήρχαν επίσης αρκετά όστρακα που έφεραν πλαστική, εγχάρακτη ή εμπίεστη διακόσμηση. Στα αγγεία περιλαμβάνονταν μεγάλα αποθηκευτικά, μάλλον ευρύστομα, σκύφοι και φιάλες με τοιχώματα είτε προς τα μέσα είτε προς τα έξω, βάσεις επίπεδες, λαβές ταινιωτές και αποφύσεις.

dk-prodromou-05Η κεραμική κάλυπτε την τελική νεολιθική και τις πρώιμες φάσεις της εποχής του χαλκού, ενώ υπήρχαν και ορισμένα στοιχεία της μέσης και ύστερης εποχής χαλκού. Στον εργαλειακό εξοπλισμό περιλαμβάνονταν λίθινα εργαλεία, κρουστήρες, τριπτήρες, λεπίδες και φολίδες από σοκολατί πυριτόλιθο (από την Πίνδο και τον Κόζιακα) και λιγότερες από οψιανό, πηνία, χάντρες και πήλινα σφονδύλια, ελάχιστα ανεικονικά ειδώλια, καθώς και αρκετά οστέινα εργαλεία (οπείς, σπάτουλες) και κέρατα ζαρκαδιού και ελαφιού. Στα ευρήματα περιλαμβανόταν και μία ταφή σε έκταση, που αποκαλύφθηκε ανάμεσα σε δάπεδα, πάνω από τα 0,93 μdk-prodromou-06

 Πρόκειται για μία εγκατάσταση της πρώιμης εποχής του χαλκού γενικότερα, επάνω στον οδικό άξονα από τ' ανατολικά προς τα δυτικά, η οποία θα πρέπει να συσχετιστεί με τον οικισμό του Προδρόμου στον Αγ. Ιωάννη και στο Κονάκι, καθώς στα νότια αυτής της θέσης διεξάγεται ανασκαφική έρευνα για την ανέγερση του νέου Δημοτικού Σχολείου Προδρόμου με παρόμοια σημαντικά ευρήματα.

dk-prodromou-07

Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκαν στοιχεία εγκατάστασης της χαλκολιθικής και πρώιμης εποχής του χαλκού, με πασσαλόπηκτα κτίρια, αποθηκευτικούς χώρους κατασκευασμένους με πηλό και έντονη οικοτεχνική δραστηριότητα. Σε ανώτερο επίπεδο εντοπίστηκαν οστά από σκελετούς ζώων και δη σκύλου και αλόγου. Στη θέση τους αποκαλύφθηκαν, επίσης, αρκετοί αποθηκευτικοί πίθοι και άλλα αγγεία, όπως χύτρες, σκύφοι, φιάλες, ενώ σημαντικά είναι και τα στοιχεία του εργαλειακού εξοπλισμού των κατοίκων του προϊστορικού οικισμού.

 

 

 

 

dk-prodromou-08 Τέλος, διαπιστώθηκαν στοιχεία δραστηριότητας και μεταγενέστερων εποχών, όπως μία ταφήdk-prodromou-09
κλασικής περιόδου, καθώς και λάκκοι απόρριψης αντικειμένων βυζαντινών και οθωμανικών χρόνων.  

 

 

 
 


   


dk-prodromou-10                                                   Κονάκι Προδρόμου 

Το κονάκι του Προδρόμου είναι κτισμένο στα ανατολικά όρια του οικισμού, πάνω στο λόφο του Αγίου Ιωάννη και αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα και αντιπροσωπευτικότερα δείγματα τσιφλικόσπιτου του κάμπου της δυτικής Θεσσαλίας. Κτίστηκε πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους στα 1881 και αρχικά ήταν ιδιοκτησία του Εκρέμ Μπέη. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων από την περιοχή και με το νόμο 4049/31-1-1912 περιήλθε στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου και, αργότερα με το υπ' αριθ. 338/28-1-1925 παραχωρητήριο περιήλθε στην Επιθεώρηση Δημόσιας Εκπαίδευσης Καρδίτσας, προκειμένου να στεγαστεί σ’αυτό το Δημοτικό Σχολείο του χωριού.

 Με τους σεισμούς του 1954 που έπληξαν την περιοχή της Καρδίτσας, κατεδαφίστηκε ο πάνω όροφος του κτηρίου και απέμεινε μόνο το ισόγειο και αυτό dk-prodromou-11
σημαντικά αλλοιωμένο από τις προσθήκες και τις επεκτάσεις που κατά καιρούς έγιναν για να καλύψουν τις ανάγκες του σχολείου σε στεγασμένους χώρους. Αργότερα, με την ανέγερση του νέου διδακτηρίου, το κτήριο αυτό εγκαταλείφθηκε μέχρι το 1986, οπότε και χαρακτηρίστηκε με την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/16676/1181/29-4-86 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 392/β/11-6-86, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και δωρίθηκε από την Κοινότητα του Προδρόμου στο Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να επισκευαστεί και να στεγαστεί σ' αυτό η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων.

dk-prodromou-12Ακολούθησε το 1988 η σύνταξη της μελέτης αποκατάστασης του κτηρίου στην αρχική του μορφή από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας και η υλοποίηση του έργου που ολοκληρώθηκε το 1992.

Πρόκειται για διώροφο λιθόκτιστο και κεραμοσκεπές κτήριο με προεξέχοντα τριώροφο πύργο, ο οποίος χρησίμευε και ως παρατηρητήριο των γειτονικών εκτάσεων που ανήκαν στο τσιφλίκι. Η κάτοψή του έχει σχήμα πεπλατυσμένου σταυρού και διαθέτει δύο εισόδους. Η μία βρίσκεται στον πύργο του κτηρίου, όπου ήταν χωροθετημένο και το κλιμακοστάσιο για την κάθετη επικοινωνία των ορόφων και η δεύτερη, η βοηθητική, στην ανατολική κεραία του σταυρού, όπου υπήρχε η κουζίνα του σπιτιού.

 Οι όψεις του ήταν λιτές και στην αρχική τους μορφή διαμορφώνονταν από τα ορατά υλικά δομής τους, ενώ προοριζόταν να επιχριστεί ολόκληρο. Πιθανώς όμως να μην dk-prodromou-13
ολοκληρώθηκε ποτέ η κατασκευή του λόγω των πολεμικών γεγονότων της εποχής.

Το κτήριο αυτό ήταν υπερσύγχρονο για την εποχή του, με τουαλέτα στο εσωτερικό του και ειδικό σύστημα καθαρισμού της, κουζίνα και δεξαμενή νερού με ειδικό σύστημα περισυλλογής του νερού της βροχής.

 

 

 


Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010