Τοπική Κοινότητα Ραχούλας

Η Ραχούλα (υψόμ. 340μ) απέχει από την Καρδίτσα 17 χλμ. . Αποτελεί τοπική κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Ιτάμου. Δημιουργήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από κατοίκους του Παλαιοζωγλοπίου. Το τελευταίο, στη συνέχεια, εξελίχθηκε σε σπουδαίο παραθεριστικό κέντρο εξαιτίας του υψομέτρου του (760μ.) και της θέσης του στο κατάφυτο όρος Ίταμος. Είναι η ιδιαίτερη πατρίδα, αλλά και ο τόπος «ανάπαυσης», του Χαρίλαου Φλωράκη. Εδώ, ο πρώην Δήμος Ιτάμου δημιούργησε το Ιστορικό Μουσείο Φλωράκη, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να φθάσει είτε από τη Ραχούλα (απόσταση 7 χλμ.) είτε από τον μικρό παραθεριστικό οικισμό της Βρύσης Ιτάμου (απόσταση 4 χλμ.).
Το Τοπικό Διαμέρισμα Ραχούλας του πρώην Δήμου Ιτάμου, του οποίου υπήρξε έδρα από το 1883 μέχρι το 1912, με απόφαση του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. ορίστηκε ιστορική έδρα του, καθώς, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σωστικών ανασκαφών, αλλά και από παλαιότερα ευρήματα στην περιοχή, υπήρχε αρχαίος οικισμός, ο οποίος τοποθετείται από τη θέση Στενό μέχρι το Παλιοκκλήσι στιςΤούμπες. Οι τελευταίες ανάγονται στη Μυκηναϊκή εποχή (1.500-1.100 π.Χ.), ενώ το νεκροταφείο που αποκαλύφθηκε εν μέρει στο Στενό χρονολογήθηκε μεταξύ 4ου και 3ου Ιωνα π•Χ Επίσης, στη θέση Παλιοκκλήσι υπήρχε χριστιανικός ναός•κατά τους χριστιανικούς αιώνες ο οικισμός διαλύθηκε και οι εναπομείναντες κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Παλιοζωγλόπι και τους πέριξ οικισμούς. Όπως προκύπτει από επιστολή του Ευγένιου Γιαννούλη του Αιτωλού (1681), το Ζωγλόπι εκείνη την εποχή καταστράφηκε ολοσχερώς, πιθανότατα από ληστές, ενώ πρέπει να κάηκε και δεύτερη φορά από τους Τούρκους το 1823, λίγο μετά την ελληνική επανάσταση.
Τη δεκαετία του 1940, κατά την Κατοχή, ο ζωγράφος και αντιστασιακός Δημήτρης Γιολδάσης -καλλιτέχνης της Καρδίτσας με πανελληνίως αναγνωρισμένο έργο- έζησε στη Ραχούλα όπου ασχολήθηκε με την έκδοση του αντιστασιακού Τύπου. Τότε, ανάμεσα σε άλλα έντυπα, μεταφέρθηκε στη Ραχούλα η αντιστασιακή εφημερίδα Φωνή της Καρδίτσας, στην οποία ο Γιολδάσης εκείνη την εποχή συμμετείχε ως αρθρογράφος, στοιχειοθέτης, σκιτσογράφος και εργάτης τυπογραφείου (ρόδα). Το φθινόπωρο του 1943, όταν οι Γερμανοί έκαναν επιχειρήσεις στη Νεβρόπολη, δόθηκε εντολή να μετακινηθεί αμέσως το τυπογραφείο της Ραχούλας προς τα ορεινά, για να μην το ανακαλύψουν οι κατακτητές. Η περιοχή συνδέθηκε επίσης με τη στρατιωτική και πολιτική δράση (Αντίσταση και Δ.Σ.Ε. κατά τον Εμφύλιο) του μετέπειτα ηγέτη του Κ.Κ.Ε., Χαρίλαου Φλωράκη. Στη διακλάδωση της οδού Ραχούλας-Καστανιάς-Καταφυγίου ανεγέρθηκε μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, ενώ στο Παλιοζωγλόπι, στο εξωκκλήσι του Αϊ-Λια, τάφηκε ο Χαρίλαος Φλωράκης. Κοντά στον τάφο, σε οικόπεδο που δώρισε ο ίδιος στον πρώην Δήμο Ιτάμου, αναστηλώθηκε η οικία του, όπου λειτουργεί το Ιστορικό Μουσείο Χαρίλαου Φλωράκη, με εκατοντάδες επισκέπτες τον χρόνο απ' όλη την Ελλάδα.

Γεφύρι Ραχούλας

Το γεφύρι βρίσκεται στα βόρεια της Πάνω Ραχούλας (Παλαιοζωγλόπι), στη θέση "Κτίσματα" και σε απόσταση 6 χλμ. περίπου από την Κάτω Ραχούλα. Γεφυρώνει έναν παραπόταμο του Καράμπαλη και τόσο η μορφολογία του όσο και τα υλικά δομής του παραπέμπουν χρονολογικά στον 19ο αιώνα.
Πρόκειται για μονότοξο λιθόκτιστο γεφύρι, θεμελιωμένο πάνω στο βράχο, με καμάρα ημικυκλικής μορφής που ξεκινά από το ύψος των 2,45 μ. πάνω από το βάθρο του. Το άνοιγμα της καμάρας είναι 5,50 μ. και το συνολικό ύψος του από την κοίτη του ρέματος μέχρι και την κορυφή του τόξου φθάνει τα 5,20 μ.. Το τόξο του διαμορφώνεται από καλοδουλεμένες θολίτες λίθους, οι οποίοι δημιουργούν διάζωμα 0,50 μ., τονίζοντας με τον τρόπο αυτό τη φέρουσα κατασκευή του. Τα τμήματα του γεφυριού είναι κατασκευασμένα από ημίεργη ασβεστολιθική λιθοδομή, το υλικό της οποίας προέρχεται από τη γύρω περιοχή. Το κατάστρωμά του έχει πλάτος 2,90 μ., είναι κατασκευασμένο από λιθόστρωτο (καλντερίμι) και στερείται προστατευτικών στηθαίων.
Το 2005, με την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙ.Ν.Σ.Α.Κ./94822/2471/23-12-05 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1959/β/30-12-05, χαρακτηρίστηκε το γεφύρι της Ραχούλας ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, προκειμένου στη συνέχεια να ενταχθεί στο πρόγραμμα της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας για την επισκευή και ανάδειξή του.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις
• Εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Χαρίλαου Φλωράκη, στο Παλαιοζογλώπι Ραχούλας, ανήμερα του Αι-Λια.

Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010